Buitenoorontsteking

[Otitis externa]

Een duikvakantie vergt veel van het lichaam; gemiddeld 3 duiken op een dag en dat meerdere dagen achter elkaar. Een veelvoorkomend probleem bij duikers tijdens duikvakanties is dat de oren geïrriteerd raken, en in het ergste geval dat er een buitenoorontsteking ontstaat, ook wel een zwemmersoor genoemd. Maar hoe ontstaat dit, en wat kun je eraan doen?

Hoe ontstaat een otitis externa?
Tijdens het duiken komt er zeewater terecht in de gehoorgang. Dit water is vervuild met allerlei viezigheid: bacteriën, schimmels, plankton, algen, uitwerpselen, plastic resten, en ook nog eens zout.  Ook is dit water kouder als de lichaamstemperatuur (zelfs als je duikt in tropisch water). Daarnaast geeft een eventuele buitenoorsqueeze (door bijvoorbeeld een te strak zittende kap) ook nog irritatie van de gehoorgang.
Oorsmeer is een verdedigingsmechanisme van het lichaam om irritatie te voorkomen. Oorsmeer zorgt voor een zuur milieu van de gehoorgang, wat groei van bacteriën en schimmels tegengaat. Daarnaast is oorsmeer vet en daarmee waterafstotend, waardoor het vuil zich niet kan hechten. Bij veelvuldige blootstelling aan vuil (wat bij een duikvakantie het geval is) heeft het lichaam niet voldoende tijd om de viezigheid op te ruimen. Daardoor kan de gehoorgang ontstoken raken, medisch een otitis externa genoemd.
In tegenstelling tot wat veel duikers denken, heeft een otitis externa dus niks met klaren of de buis van Eustachius te maken!

Hoe herken je een otitis externa?
Eén van de symptomen is pijnklachten van het oor. Trekken aan het oorlelletje, drukken achter het oor of dichtdrukken van het oor kan erg gevoelig zijn. Daarnaast kan het oor jeuken, of er komt vocht uit.
Bij inspectie van het oor is de gehoorgang gezwollen, rood en er kunnen schilferingen zichtbaar zijn. De zwelling kan ervoor zorgen dat de gehoorgang geheel afgesloten is.

Hoe kun je een otitis externa voorkomen?
Belangrijk is om na élke duik de oren goed schoon te spoelen met zoet water. Dit kan met een spuitje gevuld met zoet water, door een waterflesje te legen in het oor of onder de douche. Vervolgens de oren ook goed drogen. Dit kan al middels een hoekje van de handdoek. Gebruik geen wattenstaafjes, want deze kunnen juist voor beschadigingen zorgen!
Zoals gezegd is oorsmeer zuur en vet. Vette oordruppels of zure oordruppels bootsen dit verdedigingsmechanisme na, en kan er dus voor zorgen dat er geen vuil kan hechten. Bij de drogisterij zijn er allerlei vette oordruppels te verkrijgen. Zure oordruppels kun je alleen op doktersrecept krijgen.
Je kunt met huis-tuin-keukenmiddeltjes echter ook oordruppels maken, bijvoorbeeld door gebruik van olijfolie/slaolie of azijn.

Als je dan tot een otitis externa hebt opgelopen, hoe kan dit behandeld worden?
In Nederland is de gebruikelijke behandeling het ontzwellen van de gehoorgang middels oordruppels die zowel zuur als een corticosteroid (ontstekingsremmer) bevatten. Een antibioticum is alleen nodig bij algemeen ziek zijn met koorts. In het buitenland wordt er sneller antibiotica voorgeschreven, maar dit zal er niet voor zorgen dat de ontsteking eerder weg gaat.
Binnen een aantal dagen zal vervolgens de ontsteking en daarmee de zwelling afnemen. Duiken wordt in die periode ontraden! Duiken zal de oorontsteking onderhouden aangezien het oor dan opnieuw blootgesteld aan vuil. Daarnaast kan de zwelling van de gehoorgang voor klaringsproblemen zorgen.

NB: Een mogelijke oplossing voor een recidiverende otitis externa zijn de Proplugs Vented; oordoppen met een ventiel waardoor ze veilig zijn bij het duiken. Zie elders op mijn website voor informatie over de Proplugs Vented.