Bootduiken zijn voor sommige duikers een hele vervelende activiteit en worden daardoor soms zelfs vermeden. Sommige mensen hebben namelijk veel last van zeeziekte, waardoor de beleving van het bootduiken erg vervelend wordt.
Zeeziekte valt onder de bewegingsziekten [kinetose], waar bijvoorbeeld ook wagenziekte en luchtziekte onder vallen. Bij een bewegingsziekte is er sprake van een dysbalans tussen de bewegingen welke de evenwichtsorganen registreren terwijl de ogen en spieren geen bewegingen registreren. Bij zeeziekte voelen de evenwichtsorganen bewegingen van de zeedeining, terwijl je ogen geen bewegingen registreren van de vaste onderdelen van de boot. Je hersenen raken hiervan in de war, waardoor vervelende klachten kunnen ontstaan. Klachten die bij zeeziekte kunnen horen zijn duizeligheid, hoofdpijn, bleek worden, overmatig transpireren, misselijkheid en braken, geeuwen, extra speekselproductie, zuchten, hyperventilatie, futloosheid.
Hoe kun je zeeziekte voorkomen?
Er zijn een heleboel algemene adviezen om klachten van zeeziekte te te gaan:
* Begin uitgerust aan het bootduiken.
* Overtuig jezelf ervan dat je níet zeeziek wordt. Gedachten aan zeeziekte en misselijkheid kunnen juist ook klachten uitlokken.
* Zorg ervoor dat je goed drinkt en niet uitgedroogd raakt. Vermijd alcohol en koolzuur- en cafeïnehoudende dranken. Drink voornamelijk water. Los van dat uitdroging de klachten van zeeziekte kunnen verergeren, kan uitdroging ook een vergroot risico geven op decompressieziekte.
* Eet geen zuur fruit of zware/vette maaltijden, want die kunnen de maag en darmen ook weer van slag maken.
* Kauw op een stukje gember (gemberwortel, gembersnoepjes). Niet wetenschappelijk bewezen, maar veel mensen zweren hierbij! Gember heeft een ontspannende werking op je maag en darmen, waardoor je minder snel misselijk wordt.
* Mocht je misselijk worden, eet dan zoute koekjes. Dit zal het maagzuur absorberen en daardoor vermindering van de klachten geven.
* Doe een watje in je oor. Ben je rechtshandig? Doe het watje dan in het linkeroor. En andersom. Wat hier precies het werkingsmechanisme achter is, weet ik niet. Mogelijk wordt hierdoor 1 evenwichtsorgaan minder geprikkeld. Maar ik kan niet redeneren waarom dit afhankelijk zou zijn van je dominante kant.
* Blijf uit de buurt van sterke geuren zoals de uitlaatgassen of de dieseldamp van de boot. Die kunnen de maag ook weer van slag maken.
* Kijk naar de horizon, waardoor je ogen dezelfde bewegingen registreren als je evenwichtsorgaan. Kijk ook altijd in de richting waar de boot naartoe vaart. Ga dus niet lezen of andere dingen doen.
* Blijf zoveel mogelijk buiten op de boot, en in het midden van de boot. Je hebt dan minder last van de zeedeining. Grotere boten zijn stabieler met minder deining dan kleinere boten (maar daar heb je niet altijd invloed op, want dit is afhankelijk van de organisator van de bootduik).
* Onthoud dat je onder water géén last meer zult hebben van de zeedeining. Afhankelijk van de hoogte van de golven, zul je de 1e meters onder water nog wat deining voelen. Maar na een paar meter zul je dit niet meer merken. In combinatie met het frisse water zullen de klachten van zeeziekte snel verdwijnen.
Weet dat zelfs ervaren zeelieden last kunnen krijgen van zeeziekte! Dit zal lang niet altijd toegegeven worden, maar gebeurt vaker dan je denkt. Meestal treedt er gewenning op. De sterkste symptomen zullen na een paar uur verdwijnen, maar het lichaam heeft 2 tot 3 dagen nodig om volledig aangepast te zijn aan het schommelen van de boot.
Medicatie tegen zeeziekte
Mochten bovenstaande tips allemaal niet werken, kan er altijd nog gekeken worden naar medicijnen tegen zeeziekte. Deze medicijnen hebben invloed op het evenwichtsorgaan in de hersenen en werken daarbij ook versuffend. Dit is niet handig om te hebben bij het duiken, omdat alertheid juist noodzakelijk is om de juiste handelingen en beslissingen onder water te kunnen nemen. Het kan per persoon en per medicijn verschillend zijn hoe sterk deze bijwerking aanwezig is. Advies is dan ook om de medicijnen eerst uit te proberen als je niet gaat duiken om te voelen hoe je lichaam erop reageert. Als dat geen klachten geeft, kun je ermee gaan duiken.
Bij de drogisterij zijn verschillende middelen verkrijgbaar tegen zeeziekte zonder doktersrecept. Dit betreffen Cyclizine, Cinnarizine en Meclozine (Suprimal). Primatour is een combinatie van Cyclizine en Cinnarizine. Naast verminderde prikkeling van het evenwichtsorgaan zorgen deze middelen ook voor ontspanning van de maagwand waardoor het misselijkheidsgevoel minder wordt. De middelen zijn relatief weinig sederend, maar dit kan wel voorkomen. Cinnarizine en Cyclizine werken na ongeveer 30 minuten en hebben een werkingsduur van ongeveer 6 uur. Je zou deze dus meermalen per dag in moeten nemen om het effect te behouden. Meclozine werkt wat langer en zou je dus minder vaak hoeven in te nemen.
Een sterker middel tegen zeeziekte is Scopolamine, en deze is alleen verkrijgbaar op doktersrecept. Dit middel wordt verstrekt in de vorm van een pleister welke achter het oor geplakt kan worden. Deze pleister is 3 dagen werkzaam. Vanwege zijn sterkere werking heeft het ook een sterker sederend vermogen als de eerdere genoemde middelen. Scopolamine is daarom niet het middel van 1e keus om te gebruiken als je gaat duiken.
In het buitenland wordt ook gebruik gemaakt van Dimenhydrinaat (Dramamine, Dramanex) tegen zeeziekte. In Nederland is dit middel niet verkrijgbaar. Vanwege de sterke sederende bijwerking, wordt dit middel ontraden om te gebruiken bij het duiken.